DƯỚI CHÂN THẬP GIÁ CHÚA GIÊSU
Trần Mỹ Duyệt
“Lạy Chúa, khi Ðức Kitô chịu treo trên thập giá, Chúa đã muốn cho Thánh Mẫu của Người đứng kề bên mà thông phần đau khổ. Xin cho Hội Thánh Chúa biết noi gương Thánh mẫu mà kết hiệp với Ðức Kitô chịu khổ hình, để mai ngày được phục sinh vinh hiển cùng với Ðức Kitô là Thiên Chúa hằng sống và hiển trị cùng Chúa, hiệp nhất với Chúa Thánh Thần đến muôn thuở muôn đời”. [1]
Để diễn tả sự đau đớn của Mẹ Maria khi đứng dưới chân thập giá của Chúa Giêsu, Giáo Hội đã dùng nhiều từ ngữ, mà từ nào đọc lên cũng thấy rất thấm thía, cảm động, và xót thương: Mẹ Sầu Bi, Mẹ Đau Thương, Mẹ Bẩy Niềm Đau. Vậy bẩy niềm đau ấy của Đức Mẹ là gì?
Bẩy niềm đau hay còn gọi là Bẩy Sự Thương Khó của Đức Mẹ đã được các Thánh Ký ghi lại gồm:
1.Lời tiên tri của Simeon: “Và một thanh gươm sẽ đâm thấu tâm hồn bà” (Luca 2:35). Thanh gươm thứ nhất này đã đâm thấu trái tim Mẹ, để rồi những thanh gươm kế tiếp sẽ làm cho trái tim Mẹ phải khổ sầu.
2.Chạy trốn qua Ai cập: “Thiên thần của Chúa hiện ra với Giuse trong giấc mơ và nói: ‘Hãy chỗi dậy, đem con trẻ và mẹ người trốn sang Ai Cập, và ở đó cho đến khi ta báo lại. Vì Herod đang tìm kiếm để giết hài nhi’” (Matthêu 2:13).
3.Lạc con trong Đền Thờ: “Sau ba ngày, hai ông bà mới tìm thấy con trong Đền Thờ, đang ngồi giữa các thầy dạy, vừa nghe họ, vừa đặt câu hỏi. Khi thấy con, hai ông bà sửng sốt, và mẹ Người nói với Người: “Con ơi, sao con lại xử với cha mẹ như vậy? Con thấy không, cha con và mẹ đây đã phải cực lòng tìm con!” (Luca 2:46,48).
4.Gặp Con trên đường Thánh Giá: “Và Người vác thập giá…” (Gioan 19:17). “Dân chúng đi theo Người đông lắm, trong số đó có nhiều phụ nữ vừa đấm ngực vừa than khóc Người” (Luca 23:47).
5. Đứng dưới chân Thánh Giá: “Đứng gần thập giá Đức Giê-su, có mẹ Người, chị của mẹ Người, bà Maria vợ ông Clopas, cùng với bà Maria Magdala. Khi thấy mẹ Người và môn đệ Người thương, Chúa Giêsu nói với mẹ Người rằng: “Hỡi bà, đây là con bà”. Rồi Người nói với môn đệ: “Đây là mẹ con” (Gioan 19:25-27).
6.Tháo xác Con: “Và sau đó, Giuse người Arimathea, một đệ Chúa Giêsu một cách kín đáo vì sợ người Do Thái, đã xin phép Philatô để tháo xác Chúa Giêsu. Và Philatô đã cho phép. Ông đã đến và hạ xác Người” (Gioan 19:38).
7. Táng xác Con: “Nơi Chúa Giêsu bị đóng đinh có một thửa vườn, và trong vườn, có một ngôi mộ còn mới, chưa chôn cất ai. Vì hôm ấy là ngày áp lễ của người Do Thái, mà ngôi mộ lại gần bên, nên các ông mai táng Chúa Giêsu ở đó” (Gioan 19:41-42).
Trong 7 niềm đau của Đức Mẹ, niềm đau thứ 5 là đứng dưới chân thập giá của con mình. Hỏi ai không cảm được trái tim của người mẹ này tan vỡ như thế nào! Mất một đứa con trước khi sinh, nhiều bà mẹ vẫn mang trong mình kỷ niệm và nỗi nhớ thương ấy suốt đời. Thế mà sau khi sinh con ra, nuôi con, và theo dõi từng bước chân con đi đến tuổi trưởng thành, giờ đây người ta đã kết án, đóng đinh người con ấy. Còn người mẹ lại tỏ ra bất lực đứng nhìn con chịu chết đau đớn, nhục nhã và tức tưởi trên thập giá!
Cả bốn Thánh Sử đều viết về việc Mẹ Maria hiện diện trong cuộc thương khó và cái chết của Chúa Giêsu. Riêng Thánh Gioan chắc có lẽ đã biết các thánh ký khác viết về cuộc khổ nạn và cái chết của Chúa Giêsu, nên phần mình, ngài đã nhấn mạnh hơn về nỗi đau của Mẹ Maria khi chứng kiến cái chết của con mình.
Cái chết của người con chắc chắn là sự đau khổ và mất mát lớn lao cho bất cứ cha mẹ nào. Đối với Đức Maria, sự đau đớn này còn kinh hoàng và ghê gớm hơn nữa khi chính Mẹ đã theo con từng bước trên đường thập tự, và tận mắt chứng kiến giây phút con mình bị người ta xúc phạm, bị lột trần truồng và bị đóng đinh vào thập giá, một hình phạt chỉ dành cho các tội nhân phạm những tội đại hình. Những tiếng búa chát chúa, những cơn đau co giật thân con, những tiếng thở hổn hển và tiếng than xé nát trái tim của Mẹ, khi Mẹ nghe Chúa Giêsu than thở với Chúa Cha: “Eli, Eli, lama sabachthani?” – “Lạy Thiên Chúa con, Thiên Chúa của con, sao Chúa nỡ bỏ con” (Matthêu 27:56). Và cơn khát xé rách cổ họng nơi người đang hấp hối, mất nước và máu: “Ta khát” (Gioan 19:28). Với tình thương của Mẹ dành cho Chúa Giêsu trong những giây phút này còn là sự đền bù cho những bất kính, ngạo mạn, và xúc phạm của nhóm kinh sư, thượng tế, kỳ lão khi họ thấy Ngài bị họ hạ nhục và đưa vào con đường tử nạn. Phải chi Mẹ có thể chết thay Chúa Giêsu. Cảm giác này còn đỡ hơn đứng đó mà nhìn con mình bị chết!
Không thấy Thánh Ký ghi cảnh Mẹ khóc lóc, than van hay gục ngã. Mẹ đã không xuất hiện với bộ mặt thiểu não, âu sầu, hoặc thái độ buồn bực, khó chịu vì kẻ dữ đang hành hạ con mình. Nhưng dưới ngòi bút của Thánh Gioan, Mẹ được diễn tả như một người mẹ vững vàng, mạnh mẽ và can trường với tất cả những gì đang xảy ra cho mình và cho con của mình. Mẹ đã đứng “dưới chân thập giá Chúa Giêsu”. Về điều này, Mẹ đã dạy chúng ta biết giá trị của đau khổ, và biết cách chấp nhận đau khổ. Công Đồng Vatican II trong Hiến Chế Tín Lý Về Giáo Hội (Dogmatic Constitution on the Church) đã viết: “Mẹ đã đứng đó theo như ý định của Thiên Chúa, sẵn sàng cùng chịu đau khổ với người Con một và dự phần vào hy lễ của Con với cả tấm lòng hiền mẫu, dùng trọn tình yêu chấp nhận hiến tế lễ vật do chính lòng mình sinh ra” (no. 58) [2]
Đối với lời tiên tri của Simeon, thì đây là lưỡi gươm sắc bén nhất, đâm thấu trái tim của Mẹ nhất. Trước con mắt người đời, trước những gì thực tế xảy ra trên đồi Golgotha hôm đó, Mẹ xứng đáng tước hiệu “đồng công” với Chúa Cứu Thế trong sứ mạng cứu chuộc của Ngài. Vì niềm đau này đã trở thành một ân phúc của chúng ta: “Đây là mẹ con”. Chúa Giêsu đã nói với Gioan, và qua ông, Người nói với tất cả chúng ta. Vì vậy, khi tôn kính Mẹ Sầu Bi, là chúng ta tôn vinh Mẹ như một môn đệ trung tín và một mẫu gương của đức tin.
Là những Kitô hữu, chúng ta biết rằng tất cả mọi đau khổ, hy sinh và vất vả đều mang ý nghĩa cứu độ. Điều này khiến cho chúng ta nhận thức được giá trị của cuộc sống mình, giá trị của những hy sinh mình đón nhận vì lòng yêu mến Chúa Giêsu. Nó cũng cho chúng ta hiểu tại sao Thiên Chúa lại để con người phải đau khổ. Phải chăng Ngài đã không biết khổ, và phải chăng Ngài vui khi thấy chúng ta bị khổ? Hãy nhìn lên Chúa Giêsu trên thập giá, và hãy nhìn lên Mẹ Maria khi Mẹ đứng dưới chân thập giá của con mình để tìm ra ý nghĩa của mầu nhiệm đau khổ. Và hãy xin Mẹ giúp chúng ta biết đứng vững trước những thử thách, dù đó là những giây phút có thể làm cho chúng ta tuyệt vọng hay qụy ngã!
Cùng Mẹ suy ngắm về Thánh Giá. Cùng Mẹ đứng dưới chân Thánh Giá. Và cùng Mẹ vác Thánh Giá. Xin Mẹ dạy con biết yêu mến và đón nhận Thánh Giá, vì “Chúa đã dùng thánh giá mà chuộc tội cho thiên hạ. Chuộc tội con”.
Lễ Mẹ Đau Thương
15 tháng 9, 2023
___________
1. Tổng Giáo Phận Hà Nội. Archdiocese of Ha Noi. Lời nguyện nhập lễ. Ngày 15/9: Lễ Đức Mẹ Sầu Bi.
2.Công Đồng Vaticanô II. Hội Đồng Giám Mục Việt Nam. Ủy Ban Giáo Lý Đức Tin. Nhà xuất bản Tôn Giáo 2012.
Hôm nay (8 tháng 9 năm 2023) lễ Sinh Nhật Đức Mẹ, trong lúc nguyện ngắm buổi sáng trước Thánh Lễ, tôi đã dùng cuốn sách The GLORIES of MARY (Vinh Quang Mẹ Maria) của Thánh Alphonsus De Liguori làm tư tưởng cho phần suy niệm. Trong phần tài liệu, tôi đã đọc bài viết của thánh nhân, và cùng ngài suy niệm câu: “Et Jesum benedictum fructum ventris tui nobis post hoc exilium obstande”
Chư huynh đáng kính trong hàng Giám Mục và Linh Mục
Anh chị em thân mến, Trong bài ca Ngợi Khen (Magnificat), một thi ca tuyệt vời của Đức Mẹ mà chúng ta vừa nghe trong Tin Mừng, chúng ta tìm thấy một số từ ngữ gây kinh ngạc. Maria nói: “Từ nay muôn thế hệ sẽ gọi tôi diễm phúc”.
Những hình ảnh cổ nhất diễn tả việc Chúa Giêsu biến hình có từ thế kỷ thứ Sáu được tìm thấy trong tu viện St. Catharine ở Siani, đã diễn tả những gì mà thánh ký Matthêu đã ghi lại trên núi. Theo truyền thống thì Chúa Giêsu đã biến hình trên núi Tabor. Đây là ngọn núi cao 575m ở cuối hướng đông của Thung Lũng Jezreel, cách Biển Galilee 18 Km.
Qua Tiên Tri Isaia, Thiên Chúa được diễn tả như một Thiên Chúa đáng yêu, giầu lòng rộng rãi, nhân ái và bao dung. Ngài luôn mời gọi mỗi người chúng ta đến với Ngài. Lời “mời” của Ngài trường hợp này mang hai nghĩa: -Sự thu hút của lời mời. Trong Isaia chúng ta tìm thấy ý nghĩa của sự thu hút ấy qua những lời: Khát nước, đói, đồ bổ, món ăn mỹ vị, bánh, sữa và rượu…
Nếu có dịp đọc tác phẩm “The Surrendered Wife” (Người Vợ Về Nguồn) của Laura Doyle [1], thì cũng giống như phần lớn các độc giả, bạn sẽ bị thu hút vào một cuộc tranh chấp nội tâm: tán thành hoặc phản đối nội dung và triết lý được tác giả trình bày trong đó.
Trong khi cao trào về nam nữ bình quyền, về nữ quyền đang được đề cao mà có ai đó nói rằng đã đến lúc chị em phụ nữ cần dừng lại để xem xét lại những gì mình đã làm,
Trong thế giới tự do hiện nay, con người xem như muốn giành lấy quyền làm chủ đời mình. Họ muốn biết lành, biết dữ. Với trào lưu tư tưởng không ngừng phản ảnh đến suy nghĩ và hành động. Thêm vào đó, được tiếp tay bởi truyền thông, sự lạm dụng và khuynh loát của giới chính trị, các chủ thuyết tự do của xã hội, và sự suy sụp về luân lý, đạo đức, những phong trào đồng tính, hôn nhân đồng tính và chuyển giới ngày một trở nên thách đố hệ thống luân lý, luật pháp, trật tự xã hội, đạo đức xã hội và cả Thiên Chúa nữa.
Phải bắt đầu dạy đứa trẻ 20 năm trước khi nó chào đời”. Câu nói này được cho là của Napoleon, nhưng quan niệm về tâm lý giáo dục thì cho rằng đứa trẻ không chỉ “sẵn sàng để học”, mà nó đã thực sự học ngay vừa khi chào đời.
Thời gian gần đây thỉnh thoảng tôi vẫn nhận được những cuộc gọi nhờ giúp đỡ hoặc hỏi ý kiến qua điện thoại. Phần lớn những thắc mắc đều quy về hai điểm chính: Hôn nhân và giáo dục con cái.
Tâm lý nhàm chán cho chúng ta lý do để “xét lại”. Theo tâm lý này, người ta có trăm ngàn lý do để đến với nhau, và cũng có trăm ngàn lý do để xa nhau. Một khi tình yêu đã ra nhạt nhẽo, hững hờ, người ta sẽ cảm thấy hối tiếc, thấy phàn nàn, và muốn “thay đổi”. Và hậu quả là đem đến những cám dỗ về ngoại tình, nhất là những lúc “cơm không lành, canh không ngọt”. Như Nguyễn Ánh 9, Hồ Dzếnh cũng có một cái nhìn bi quan về một tình yêu chung thủy, hay đúng hơn một sự mơ mộng về cái thuở còn yêu nhau, theo đuổi và tán tỉnh nhau:
“Nhất quỷ nhì ma, thứ ba học trò”. Câu nói này hầu như ai cũng đã nghe và đã biết về ý nghĩa của nó. Tuổi trẻ mà không chút phá phách, nghịch ngợm không phải là tuổi trẻ. Nhưng lưu manh, côn đồ, du đãng, và bắt nạt lẫn nhau thì đó là những hành động không thể chấp nhận. Hậu quả của nó còn để lại một hiện tượng xã hội tồi tệ sau này, đó là: “Cá lớn nuốt cá bé!”
Một trong những cái làm căng thẳng nhất đối với một đứa trẻ là sức ép từ bạn bè “peer pressure”. Ai cũng có kinh nghiệm này khi còn là một trẻ em cắp sách đến trường, đặc biệt ở tuổi vị thành niên, và cả sau này khi đã bước chân vào cuộc sống với những giao tiếp xã hội.
Thánh Giuse, Cha Nuôi Đức Kitô. Ngài đã sinh sống và nuôi vợ con với đôi tay và sức lao động của chính mình bằng nghề thợ mộc. Chúa Giêsu lớn lên cũng theo nghề của dưỡng phụ ngài, và đã trở thành một anh thợ mộc: “Đây không phải là ông thợ mộc sao? Không phải là con bà Maria và anh em với Giacôbê, Giuse, Giuđa và Simon sao? Chị em của ông không ở đây với chúng ta sao? Và họ xúc phạm đến Ngài” (Marcô 6:3).
Dù chỉ là một người thợ mộc bình dân, âm thầm, và nghèo nàn, nhưng theo huyết thống, Thánh Giuse thuộc hoàng tộc David. Ở vào thời ngài, dòng dõi David tuy không còn lừng lẫy như xưa, Thánh Giuse vẫn cho thấy ngài là người có tâm hồn cao thượng và thánh thiện. Thánh Kinh kể lại sau khi kết hôn với Maria, do nhận ra Maria có thai, nhưng vì “là người công chính và không muốn công khai tố cáo người bạn mình” (Matthêu 1:19), nên Thánh Giuse đã định tâm lìa bỏ Maria một cách kín đáo. Hành động của ngài đã khiến Thiên Đàng phải can thiệp. Thiên thần Chúa đã được sai đến và cho ngài hay con trẻ đó là Con Thiên Chúa, và Con Thiên Chúa đây được hoài thai bởi quyền năng Chúa Thánh Thần.
“Người Do-thái liền xầm xì phản đối, bởi vì Đức Giê-su đã nói: “Tôi là bánh từ trời xuống.” Họ nói: “Ông này chẳng phải là ông Giê-su, con ông Giu-se đó sao? Cha mẹ ông ta, chúng ta đều biết cả, sao bây giờ ông ta lại nói: “Tôi từ trời xuống?” Đức Giê-su bảo họ: “Các ông đừng có xầm xì với nhau! Chẳng ai đến với tôi được, nếu Chúa Cha là Đấng đã sai tôi, không lôi kéo người ấy, và tôi, tôi sẽ cho người ấy sống lại trong ngày sau hết. Xưa có lời chép trong sách các ngôn sứ: Hết mọi người sẽ được Thiên Chúa dạy dỗ. Vậy phàm ai nghe và đón nhận giáo huấn của Chúa Cha, thì sẽ đến với tôi. Không phải là đã có ai thấy Chúa Cha đâu, nhưng chỉ có Đấng từ nơi Thiên Chúa mà đến, chính Đấng ấy đã thấy Chúa Cha. Thật, tôi bảo thật các ông, ai tin thì được sự sống đời đời. Tôi là bánh trường sinh. Tổ tiên các ông đã ăn man-na trong sa mạc, nhưng đã chết. Còn bánh này là bánh từ trời xuống, để ai ăn thì khỏi phải chết. Tôi là bánh hằng sống từ trời xuống. Ai ăn bánh này, sẽ được sống muôn đời. Và bánh tôi sẽ ban tặng, chính là thịt tôi đây, để cho thế gian được sống.”
“Đừng sợ! Ta là Đầu và là Cuối. Ta là Đấng Hằng Sống, Ta đã chết, và nay Ta sống đến muôn thuở muôn đời” (Khải Huyền 1:17-18). *
Chúng ta vừa nghe những lời an ủi này trong Bài Đọc Thứ Hai trích từ sách Khải Huyền. Những lời mời gọi chúng ta hướng tầm nhìn vào Chúa Kitô, để cảm nghiệm sự hiện diện bảo đảm của Ngài. Đối với mỗi người, trong bất cứ điều kiện nào, dù cho là phức tạp và bi đát nhất, Đấng Phục Sinh đều lập lại: “Đừng sợ, Ta đã chết trên Thập Giá nhưng nay Ta sống đến muôn đời”, “Ta là đấng trước hết và sau hết, và là đấng hằng sống.”
Theo trình thuật của thánh sử Luca (Lc 24,13-35), hôm đó trên đường từ Giêrusalem về Emmaus có ba người lữ hành. Họ đi bên nhau, chia sẻ những suy tư của mình về một biến cố, theo họ, rất quan trọng và có ảnh hưởng đến không chỉ riêng họ mà còn cả toàn dân Israel nữa. Ba người gồm một người được ghi rõ tên, một người không ghi rõ tên, và một người sau cuối ngày danh tính mới được biết đến. Đây cũng là người, là nhân vật chính trong câu chuyện mà cả ba đã trao đổi suốt dọc đường.
Anh chị em thân mến,
Đây là thời khắc mà tôi đã từng mong đợi. Tôi đã đứng trước Khăn Liệm Thánh trong nhiều trường hợp khác nhau, nhưng lúc này, qua cuộc Hành Hương này và giây phút này tôi đang cảm nghiệm về nó bằng một cường độ đặc biệt: Có lẽ vì trong những năm vừa qua đã cho tôi cảm nhận nhiều hơn đối với thông điệp của Hình Ảnh phi thường này. Và trên tất cả, tôi có thể nói bởi vì giờ này, tôi ở đây như Đấng Kế Vị của Phêrô, và tôi mang trong tim tôi toàn thể Giáo Hội, đúng ra, toàn thể nhân loại.
Các nhà chú giải Thánh Kinh đã đếm được 365 lần câu “đừng sợ” (don’t be afraid) trong Kinh Thánh. Nếu một năm 365 ngày chia đều cho 365 lần nhắc nhở “đừng sợ”, thì ít nhất mỗi ngày một lần, Thánh Kinh nhắc bảo con người rằng “đừng sợ!” Vậy, con người sợ cái gì? Và tại sao Thiên Chúa lại phải trấn an con người như vậy? [1]
Thế gian này là một “vũng lệ sầu” như lời trong kinh Lạy Nữ Vương, vì thế cuộc lữ hành đi về vĩnh hằng của con người chính là một hành trình gặp phải rất nhiều sự sợ hãi. Trước hết, con người phải đối diện với những sợ hãi do ma quỷ là loài thần thiêng, nhưng luôn luôn ghen tỵ và tìm mọi cách để làm hại con người.
Tuần Thánh (Holy Week), tiếng Latin là Hebdomas Sancta hay Hebdomas Maior. Tuần lễ trọng đại này đối với người Kitô Giáo là tuần trước Phục Sinh. Theo Tây Phương, nó bắt đầu bằng tuần lễ sau cùng của Mùa Chay, bao gồm Chúa Nhật Lễ Lá, Thứ Tư, Thứ Năm, Thứ Sáu và Thứ Bẩy tuần Thánh.
Thế là Giêsu người thành Nagiarét đã “mồ yên mả đẹp”.
Vâng! Hỡi Giêsu. Xin hãy yên nghỉ và quên đi những vất vả sau ba năm truyền giảng Tin Mừng. Quên đi những roi đòn làm tan nát tấm thân. Quên đi mão gai. Quên đi những tiếng la ó đòi kết án. Quên đi bản án bất công. Quên đi thánh giá nặng trên vai. Quên đi những tiếng búa chát chúa làm xuyên thấu tay chân bằng những chiếc đinh dài và nhọn nhưng rất vô tình. Quên đi cơn hấp hối kinh hoàng tưởng chừng “Cha nỡ bỏ con.” (Mt 27:46) Quên đi đồi Golgotha loang máu. Và Giêsu ơi! Xin hãy ngủ yên.
Có khi nào chúng ta đã tự đặt mình vào số những người vây quanh Chúa Giêsu mỗi khi Ngài rao giảng không? Và thái độ của chúng ta lúc đó như thế nào: Hăm hở nghe lời Ngài, suy tôn và thần tượng Ngài về những lời giảng dạy khôn ngoan; hoặc ngược lại, cảm thấy chói tai, mỉa mai Ngài rồi bỏ đi?